Ο δεκάλογος της καλής σχολικής....διατροφικής απόδοσης











Τα σχολεία αρχίζουν και είναι η καλύτερη περίοδος για να εφοδιαστείτε, εκτός από τσάντες, τετράδια και μολύβια, με γνώσεις για τη σωστή διατροφή του παιδιού σας. Μη ξεχνάτε ότι βρίσκονται σε μια ηλικία ταχύτατης σωματικής αλλά και πνευματικής ανάπτυξης, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν υψηλές ανάγκες για πρόσληψη θρεπτικών συστατικών. Εξάλλου, έχει παρατηρηθεί ό,τι η διατροφή των παιδιών κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους επιδρά σε σημαντικό βαθμό και στην επίδοσή τους. Ακολούθως αναφέρονται χρήσιμες συμβουλές για μια καλή σχολική διατροφική απόδοση:

1. Ξεκινήστε την ημέρα του με ένα πλήρες και ισορροπημένο πρωινό. Το σώμα χρειάζεται ενέργεια για να λειτουργήσει καλά, ιδιαίτερα μετά τον νυχτερινό ύπνο, που τα αποθέματα ενέργειας είναι χαμηλά. Πολλές μελέτες, μάλιστα, έχουν συσχετίσει τη λήψη ενός υγιεινού πρωινού (το οποίο καλύπτει το 25% των ημερήσιων αναγκών σε θρεπτικά συστατικά) με καλύτερη σχολική απόδοση, μεγαλύτερη ικανότητα εκμάθησης, μνήμης και συνδυαστικής σκέψης. Μεταξύ άλλων έχουν γίνει έρευνες, που στην πλειοψηφία τους, αποδεικνύουν την συσχέτιση μεταξύ του σιδήρου στη διατροφή και του δείκτη νοημοσύνης (IQ), (τα δημητριακά μας προμηθεύουν με ικανοποιητική ποσότητα σιδήρου). Τέλος, αρκετές μελέτες έδειξαν ότι τα παιδιά που τρώνε πρωινό έχουν 30% λιγότερες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκα. Καλό θα είναι επομένως το πρωινό των παιδιών σας να περιλαμβάνει:

• 1 φλιτζάνι γάλα 1,5 % με 40 gr δημητριακά ολικής άλεσης, 1 φρούτο
• 1 γιαούρτι 1,5 %, 2 φρυγανιές σικ με βούτυρο και μέλι ή μαρμελάδα, 1 φρούτο
• 1 ποτήρι φυσικό χυμό, 1 τοστ
• 1 ποτήρι φυσικό χυμό, 2 φρυγανιές σικάλεως, 30 gr τυρί, 1φρούτο

2. Ετοιμάστε ένα κολατσιό για το σχολείο, καθώς προσφέρει στα παιδιά την απαραίτητη ενέργεια που χρειάζονται ώστε να είναι δραστήρια και αποδοτικά στις ενδοσχολικές τους ασχολίες. Είναι προτιμότερο να φροντίζετε εσείς για το κολατσιό του από το σπίτι, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει:

• 1 τοστ, 1 φρούτο
• 1 κουλούρι Θεσσαλονίκης, 1 φρούτο
• 1 γιαούρτι με φρούτα, 1 ποτήρι χυμό
• 1 σπιτική τυρόπιτα ή σπανακόπιτα, 1 φρούτο
• 1 κομμάτι σπιτικού κέικ, 1 φρούτο

Αν ωστόσο πρέπει το παιδί να προσανατολιστεί σε προϊόντα του κυλικείου, τότε φροντίστε να οι αγορές του να είναι προσεκτικές και να μην αφορούν τρόφιμα με αυξημένα επίπεδα λιπαρών και ζάχαρης, όπως είναι τα γαριδάκια, οι πίτσες, τα αναψυκτικά, αλλά να περιορίζονται σε κάτι από όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω.

3. Το μεσημεριανό φαγητό είναι το κυριότερο γεύμα της ημέρας. Είναι προτιμότερο να υπάρχει μια σταθερή ώρα όπου παρευρίσκεται όλη η οικογένεια καθώς συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση των παιδιών και στη διαμόρφωση των διατροφικών τους προτύπων. Καλό είναι να υπάρχει μια ποικιλία και μια πληρότητα στα γεύματα, δηλαδή να υπάρχουν όλες οι ομάδες τροφίμων (αμυλούχα, πρωτεϊνούχα, λαχανικά, φρούτα, ελαιόλαδο). Η ποικιλία στα φαγητά ανοίγει την όρεξη και εξασφαλίζει την πρόσληψη όλων των θρεπτικών συστατικών. Ιδιαίτερη προσοχή ενδείκνυται στην καθημερινή πρόσληψη αυξημένης ποσότητας πρωτεϊνών (κυρίως από το κρέας), οι οποίες βοηθούν στην ανάπτυξη του μυϊκού ιστού καθώς και στην αυξημένη πρόσληψη απαραίτητων λιπαρών οξέων (κυρίως από τα ψάρια) τα οποία προάγουν την πνευματική απόδοση. Ένα ενδεικτικό μεσημεριανό μπορεί να είναι 1 φλιτζάνι ρύζι, 150gr μπιφτέκι ή ψάρι, 1φλιτζάνι σαλάτα, 1φέτα ψωμί σικάλεως, 3 κουταλιές του γλυκού ελαιόλαδο, 1 φρούτο.

4. Μη ξεχνάτε το απογευματινό σνακ:

• 1 ποτήρι φυσικός χυμός, 3 κράκερ σικάλεως με 30gr τυρί
• 1 γλυκό, 1 φρούτο
• 1 γιαούρτι με μέλι, 1φρούτο

5. Το βραδινό είναι προτιμότερο να είναι πιο ελαφρύ από το μεσημεριανό, μιας και οι καύσεις με το πέρας της ημέρας έχουν μειωθεί ταυτόχρονα με τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας. Ένα τυπικό δείπνο μπορεί να περιλαμβάνει:

• 1 τοστ, 1 ποτ γάλα 1,5%, 1 φρουτοσαλάτα
• 1 ομελέτα (1-2 φορές ανά εβδομάδα)
• 3 καλαμάκια κοτόπουλο ή χοιρινά (1-2 φορές ανά εβδομάδα)
• 1 σαλάτα ανάμικτη με τυρί και 3 φέτες γαλοπούλας
• 1 ποτήρι γάλα 1,5 % με 40gr δημητριακά, 1 φρουτοσαλάτα μισή μερίδα από το μεσημεριανό γεύμα.

6. Στόχος σε κάθε περίπτωση είναι να διατηρήσετε το βάρος των παιδιών σας σε φυσιολογικά για την ηλικία τους επίπεδα. Σε περίπτωση, όπου διαθέτουν παραπανίσια κιλά βοηθήστε τα να τα χάσουν, με τη βοήθεια κάποιου ειδικού διαιτολόγου, και όχι με χημικές και στερητικές δίαιτες, ώστε να προσεγγίσουν το ιδανικό τους βάρος και να το συντηρήσουν. Δυστυχώς, η παιδική παχυσαρκία ανθεί στη χώρα μας (4%), με ανησυχητικές προοπτικές για τα επόμενα χρόνια. Επομένως, είναι προτιμότερη και ασφαλέστερη μια προσπάθεια απώλειας βάρους σε αυτή την φάση (παιδική ηλικία), παρά μια ενδεχόμενη προσπάθεια στην ενήλικο τους ζωή. Ας μην ξεχνάμε ότι:

• Η σχολική ηλικία είναι η ιδανικότερη ηλικία αφομοίωσης και μάθησης
• Οι διατροφικές συνήθειες διαμορφώνονται κυρίως στην παιδική ηλικία
• Κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας το παιδί μπορεί να αποκτήσει θετικά πρότυπα.
• Τέλος, ένα υπέρβαρο παιδί έχει πολύ μεγάλες πιθανότητες να γίνει ένας υπέρβαρος ενήλικος!

Μπορείτε να το προλάβετε...

7. Φροντίστε, λοιπόν, να αυξήστε την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών οσπρίων, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται στα παιδιά σας μια διατροφή, καθημερινά πλήρης σε βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικές ουσίες, νερό και φυτικές ίνες, που προστατεύουν, θωρακίζουν και δυναμώνουν τον οργανισμό. Πολλές μελέτες έχουν υποδείξει την καθημερινή κατανάλωση 5 μικρομερίδων φρούτων και λαχανικών, ως κανόνα ισορροπημένης και υγιεινής διατροφής που δρα παράλληλα ευεργετικά στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.

8. Περιορίστε την κατανάλωση ανθυγιεινών και πλούσιων σε λιπαρά και ζάχαρη σνακ (fast food, κρουασάν, πατατάκια κ.α.). Σε αυτό συμβάλλει, η «σπιτική» μαγειρική παρασκευή των τροφών σε συνδυασμό με την αποφυγή χρήσης αλλά κυρίως κατάχρησης, «γρήγορου έτοιμου φαγητού» ως τροφή για τα παιδιά αυτής της ηλικίας. Μη ξεχνάτε να χρησιμοποιείτε ελαιόλαδο στην παρασκευή των φαγητών. Παράλληλα, αντικαταστήστε τα αναψυκτικά με φυσικούς χυμούς και προτρέψτε τα να πίνουν καθημερινά 1 λίτρο νερό.

9. Αυξήστε την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων στην καθημερινή τους διατροφή (προτιμάτε αυτά με χαμηλά λιπαρά) τουλάχιστον 3 - 4 μερίδες. Το γάλα αποτελεί πλήρη και βασική τροφή για τον άνθρωπο, αφού περιέχει όλες τις κύριες κατηγορίες θρεπτικών συστατικών, όπως υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπος, τα οποία βοηθούν στην σωστή διάπλαση των οστών και των δοντιών. Ας μην ξεχνάμε ότι η πρώτη τροφή του ανθρώπου είναι το γάλα.

10. Τέλος, δώστε τους κίνητρα ώστε να διατηρούνται σε ένα καλό επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, μέσω της ενασχόλησής τους με κάποιο άθλημα, όπως ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, τένις, ποδηλασία, κωπηλασία, κ.α., καθώς βοηθά να διατηρήσουν ένα καλό επίπεδο υγείας, ευεξίας, ψυχολογικής ανανέωσης και ένα επιθυμητό σωματικό βάρος. Βοηθήστε τα να παίζουν περισσότερο, καθώς αυξάνουν την κίνησή τους και περιορίστε τις ώρες που τα αφήνετε μπροστά από την τηλεόραση και τα videogames (φυσική ακινησία). Ακόμη και η απλή κίνηση όπως το καθημερινό περπάτημα έχει ευεργετικά αποτελέσματα για αυτά. Ανατομικά, το μισό μέρος του ανθρώπινου σώματος είναι πόδια!

Ανακεφαλαιώνοντας, λοιπόν, μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι η σχολική περίοδος είναι ίσως η καταλληλότερη για να μπουν τα θεμέλια όχι μόνο της πνευματικής καλλιέργειας και παιδείας αλλά και οι βάσεις της υγιεινής διατροφικής συμπεριφοράς. Η πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής ας γίνει το βιβλίο που καθημερινά καλείστε να μελετάτε και να εξετάζεστε. Τηρώντας τις παραπάνω διατροφικές οδηγίες, αγγίζετε σίγουρα το άριστα στη σχολική...διατροφική απόδοση.

Παιδί και Διαζύγιο

Πολλοί γονείς αναρωτιούνται πώς θα μιλήσουν στα παιδιά τους για το διαζύγιο και ανησυχούν μήπως τα στενοχωρήσουν. Συχνά η στιγμή της ανακοίνωσης αναβάλλεται έως ότου οι γονείς φτάσουν στο σημείο να μην μπορούν να κρύψουν το χωρισμό. Τα παιδιά όμως αντιλαμβάνονται ότι κάτι δεν πάει καλά, παρευρίσκονται σε τσακωμούς, ακούν ή κρυφακούν σχόλια των γονιών τους η άλλων συγγενών, και βλέπουν την αλλαγή στη διάθεση και στη συμπεριφορά των γονιών.

Όταν πλέον οι γονείς έχουν αποφασίσει ότι θα χωρίσουν και είναι σίγουρο ότι αυτό επιθυμούν, είναι πολύ σημαντικό μέσα σε πνεύμα συνεργασίας να έχουν κοινή στάση ως προς τα παιδιά τους και

- να εξηγήσουν από κοινού με ήπιο τρόπο τι συμβαίνει: ότι δηλαδή οι δύο τους δεν μπορούν να συνεχίσουν να είναι μαζί, και ότι υπάρχουν λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό, οι οποίοι θα γίνουν κατανοητοί με τον καιρό. Οι γονείς θα πρέπει να δώσουν σε αυτή την συζήτηση τη σοβαρότητα που της αρμόζει.

- ότι και οι ίδιοι νιώθουν κάποια απογοήτευση για την εξέλιξη αυτή στη σχέση τους. «Δεν επιθυμούσαμε κάτι τέτοιο, όταν πριν χρόνια ερωτευτήκαμε, παντρευτήκαμε και ύστερα αποκτήσαμε εσάς… Κρίνουμε ότι είναι προτιμότερο να ζούμε χώρια αλλά χωρίς εντάσεις, παρά μαζί και με συνεχείς διαφωνίες. Έτσι πιστεύουμε ότι θα μπορούμε να είμαστε και καλύτεροι γονείς».

- να τα διαβεβαιώσουν ότι εξακολουθούν να είναι γονείς τους όπως και πριν, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι δε θα είναι πλέον σύζυγοι, και ότι τα αγαπούν και θα είναι δίπλα τους σε κάθε χαρά ή λύπη

- να τους πουν ότι δεν είναι τα ίδια υπεύθυνα για το χωρισμό, γιατί πολλά παιδιά νιώθουν ενοχές και συνδέουν το χωρισμό των γονιών τους με κάτι που τα ίδια έκαναν (μια αταξία κ.λ.π)

- να τα ενθαρρύνουν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, και να διατυπώνουν ερωτήσεις στις οποίες οι γονείς πρέπει να προσπαθούν να δίνουν όσο το δυνατόν ξεκάθαρες απαντήσεις

- να συζητήσουν για τις αλλαγές που θα συμβούν στη ζωή τους, αφού προηγουμένως έχουν διευθετήσει πρακτικά ζητήματα: πού θα μένουν, με ποιον, πώς θα επικοινωνούν και πότε με τον γονιό που δεν μένει μαζί τους. Το παιδί έχει ανάγκη να νιώσει ότι έχει ακόμα κάποιον έλεγχο της κατάστασης, έχει ανάγκη από κάποια προβλεψιμότητα στη ζωή του, χρειάζεται λοιπόν απαραίτητα η παραπάνω πληροφόρηση και διαβεβαίωση.

- από την άλλη πλευρά, χρειάζεται προσοχή να μην υποκύπτουν σε αιτήματα των παιδιών και τους δίνουν περισσότερο έλεγχο από όσο πρέπει, όταν εκείνα θελήσουν να παρέμβουν και να ελέγξουν πολλές λεπτομέρειες στην καθημερινότητα, όπως «να έρθει την Κυριακή ο μπαμπάς» ή «να πάμε εκεί μαζί» ή «δεν θέλω αυτή την ώρα. Θέλω την άλλη…».

Οι γονείς παρακινημένοι από την ενοχή τους για το ότι πλήγωσαν τα παιδιά τους με την απόφασή τους για ένα διαζύγιο συχνά υποκύπτουν στα αιτήματα των παιδιών. Το αποτέλεσμα είναι σύγχυση και ενθάρρυνση διάφορων φαντασιώσεων για το πώς αυτά θα μπορούσαν να βοηθήσουν να αποκατασταθεί η σχέση των γονιών. Τα παιδιά έτσι αρχιζουν μια αγωνιώδη προσπάθεια να τα «ξαναφτιάξουν» στους γονείς τους.

Υπάρχει μια πολύ λεπτή ισορροπία που θα πρέπει να κρατήσουν: πρέπει να μπορούν τα παιδιά να εκφράζουν ελεύθερα τι νιώθουν και τι επιθυμούν, αλλά πρέπει επίσης να ακούσουν από τους γονείς τους ότι «οι αποφάσεις αυτές, όπως και η απόφαση για το διαζύγιο, είναι αποφάσεις των γονιών. Ξέρω ότι σε δυσαρεστούν, αλλά έτσι είναι». Ακόμα κι αν ακούγεται παράδοξο, αυτό εμποδίζει τα παιδιά να «χειρίζονται» με διάφορους τρόπους την καθημερινότητα για να φέρουν τους γονείς κοντά, και τα ωθεί να επενδύσουν το χρόνο, τη σκέψη και την ψυχική τους ενέργεια στην δική τους ζωή, στα ενδιαφέροντα και τους φίλους τους.

- Οι γονείς πρέπει να ενημερώσουν σημαντικά άλλα άτομα (δασκάλους, συγγενείς, φίλους γιατρούς κ.α) για το διαζύγιο. Να πουν στο παιδί ότι όλοι είναι ενημερωμένοι, ενθαρρύνοντας έτσι και το παιδί να χρησιμοποιήσει τους ανθρώπους στο οικείο περιβάλλον του για να συζητήσει εάν χρειαστεί.

Όλα τα παραπάνω είναι πολύ σημαντικά, ωστόσο συχνά οι γονείς ξεχνάνε ότι τα λόγια δεν φτάνουν. Στην πραγματικότητα το σημαντικότερο για ένα παιδί που βιώνει ένα διαζύγιο είναι ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς θα χειριστούν τη μεταξύ τους σχέση, και η στάση που θα κρατήσουν απέναντι στα παιδιά. Εάν υπάρχει καλή συνεργασία μεταξύ των γονιών, ένα διαζύγιο είναι ίσως λιγότερο επιβλαβές για την ψυχική υγεία ενός παιδιού από τη συνέχιση μιας συνύπαρξης που έχει συνεχή και σοβαρά προβλήματα, στα οποία εκτίθενται τα παιδιά. Είναι φυσιολογικό οι γονείς να δυσκολεύονται να χειριστούν την καινούρια κατάσταση του διαζυγίου, να είναι αμήχανοι.. Και είναι σημαντικό να αναζητούν τη βοήθεια ειδικών συμβούλων, ώστε να μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, να ελέγξουν τις αντιδράσεις τους και να αναλάβουν την ευθύνη του χωρισμού τους απέναντι στα παιδιά.

Περισσότερες πληροφορίες στο βιβλίο «Πώς να μιλήσετε σε ένα παιδί για…» από τη συγγραφική ομάδα της «Γραμμής-Σύνδεσμος», Εκδόσεις ΚΟΑΝ.

Η Τηλεφωνική Συμβουλευτική «Γραμμή-Σύνδεσμος 801 801 1177[1]» και οι κλήσεις από αρχηγούς μονογονεϊκών οικογενειών

Μάθετε τους κανόνες της τιμωρίας και ανακαλύψτε τα όρια του παιδιού σας

Στα παιδιά, οι τιμωρίες λειτουργούν όπως τα φάρμακα: συχνά βοηθούν, δημιουργούν όμως και παρενέργειες…

Οι τιμωρίες είναι το πιο δύσκολο κεφάλαιο της διαπαιδαγώγησης των παιδιών. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι επιπτώσεις θα έχει στην ψυχή ενός παιδιού μια σωματική τιμωρία (ένα σκαμπίλι, ένα τράβηγμα του αυτιού κλπ.), αλλά και μια ηπιότερη τιμωρία, όπως το μάλωμα, ο περιορισμός στο δωμάτιο, η αποβολή από το παιχνίδι ή η αφαίρεση κάποιων «προνομίων» που του έχετε παραχωρήσει. Άλλοτε οι τιμωρίες μπορεί να λειτουργήσουν θετικά, άλλοτε όμως όχι. Μερικές φορές τα θετικά αποτελέσματα μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες, άλλοτε όμως μόνο μερικές ώρες.

Πολύ συχνά, μάλιστα, συμβαίνει να έχουν το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από το αναμενόμενο. Ο λόγος που οι τιμωρίες είναι ένα ζήτημα τόσο περίπλοκο έχει να κάνει κυρίως με το ότι οι προϋποθέσεις και οι συνθήκες διαφέρουν από παιδί σε παιδί και από κατάσταση σε κατάσταση. Ό,τι μπορεί να ήταν σωστό και αποτελεσματικό στην περίπτωση ενός παιδιού, μπορεί να αποδειχθεί εντελώς λανθασμένο στην περίπτωση ενός άλλου. Ό,τι είχε αποτελέσματα χθες, μπορεί αύριο, σε μια παρόμοια κατάσταση, να μην έχει τα ανάλογα αποτελέσματα. Αυτό έχει να κάνει κυρίως με το κλίμα μέσα στην οικογένεια, με το πόση ένταση επικρατεί, αλλά και με το γεγονός ότι πολλές φορές γίνεται κατάχρηση του μέτρου των τιμωριών από τους γονείς.

«Όταν επικρατεί ηρεμία μέσα στο σπίτι μας, όταν δεν υπάρχει γκρίνια, συνήθως αρκεί να υψώσω λίγο τον τόνο της φωνής μου, για να με ακούσει ο μικρός μας. Όταν όμως κυριαρχεί ένταση, ακόμα και αν “του τις βρέξω”, δεν πρόκειται να με ακούσει. Μάλιστα, έχω παρατηρήσει ότι, με τον καιρό, έχει συνηθίσει πια τα σκαμπίλια», μας διηγείται μια μητέρα.

Οι σωματικές τιμωρίες έχουν επιπτώσεις στην αυτοπεποίθηση των παιδιών

Στις σχέσεις μας με τα παιδιά, οι τιμωρίες έχουν ως στόχο να υπογραμμίσουν το ποιος έχει «το πάνω χέρι». Ιδιαίτερα οι σωματικές τιμωρίες, σκοπό έχουν να δείξουν στα παιδιά ότι εμείς, ως γονείς, έχουμε τον πρώτο λόγο και ότι αυτά το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να υπακούν και να υπομένουν τις όποιες σωματικές τιμωρίες για το καλό τους, μιας και εμείς είμαστε οι «αυθεντίες» που γνωρίζουν ποιο είναι το σωστό από παιδαγωγικής άποψης.

• Όποιος γονιός, λοιπόν, καταφεύγει στις σωματικές τιμωρίες, είναι σαν τσαλαπατά το αίσθημα αυτοεκτίμησης των παιδιών του. Αυτό, βέβαια, δεν γίνεται από πρόθεση, μιας και σήμερα οι γονείς κάνουν τα πάντα για να έχουν τα παιδιά τους αυτοπεποίθηση και ανεξαρτησία. Άρα, λοιπόν, όποιος δέρνει τα παιδιά του, υπονομεύει μοιραία τις ίδιες του τις προθέσεις.
• Οι σωματικές τιμωρίες καταστρέφουν τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των παιδιών και των γονιών τους. Από τη μια προσποιούμαστε ότι τα παίρνουμε στα σοβαρά, ρωτώντας τα για την άποψή τους σε κάποιο θέμα, συζητώντας μαζί τους όταν προκύπτει κάποιο ζήτημα, και από την άλλη «τους τις βρέχουμε» όταν δεν συμμορφώνονται σε αυτά που τους λέμε. Έτσι, δημιουργούνται αναπόφευκτα ανακολουθίες και, κατά λογική συνέπεια, κρίση στη σχέση μας μαζί τους.
• Οι σωματικές τιμωρίες αφήνουν συχνά ισόβια ψυχικά τραύματα στα παιδιά.
• Οι σωματικές τιμωρίες κάνουν τα παιδιά συνεσταλμένα (μερικά, μάλιστα, καταρρέουν ψυχολογικά).
• Οι σωματικές τιμωρίες απομακρύνουν συναισθηματικά τα παιδιά από τους γονείς τους.
• Οι σωματικές τιμωρίες κάνουν τα παιδιά ατίθασα και επιθετικά.

Οι «αποβολές» κρύβουν παγίδες

Ας μιλήσουμε τώρα για την ιδιαίτερα αγαπητή στους γονείς, αλλά και αποτελεσματική τιμωρία, την «αποβολή». Σε αυτό το μέτρο καταφεύγουν συνήθως οι γονείς όταν π.χ. το παιδί τους επιτεθεί σε κάποιο άλλο παιδί πάνω στο παιχνίδι (το απομακρύνουν για λίγα λεπτά από το άλλο παιδί και το υποχρεώνουν να κάτσει κοντά στη μαμά μέχρι να παρέλθει ο χρόνος τιμωρίας - αν χρειαστεί, μάλιστα, επαναλαμβάνουν την τιμωρία) ή όταν ένα παιδί γίνεται ενοχλητικό για τους γονείς και τα αδέλφια του (οι γονείς το υποχρεώνουν να μείνει στο δωμάτιό του για λίγο).

Οι «αποβολές», συγκρινόμενες με τις σωματικές τιμωρίες, είναι ένα αθώο μέτρο, έχουν όμως κι αυτά τις επιπτώσεις τους στην ψυχολογία του παιδιού. Για το παιδί που αποβάλλεται από το παιχνίδι επειδή επιτέθηκε σε κάποιο άλλο παιδί, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχεί κανείς. Μπορεί μεν να στερηθεί για λίγο την ελευθερία του, κοντά όμως στη μητέρα του θα νιώσει σιγουριά και ασφάλεια μέχρι να παρέλθει ο χρόνος της τιμωρίας.

Τα πράγματα γίνονται πιο σοβαρά όταν το παιδί δεν θέλει να καθίσει ήσυχο ή δεν μπορεί να καθίσει ήσυχο επειδή κάνει πείσματα ή επειδή είναι υπερκινητικό. Κάποιος που θα δοκίμαζε να εξαναγκάσει ένα ζωηρό παιδί να ηρεμήσει, είναι σίγουρο ότι θα αναγκαζόταν να εμπλακεί σε ομηρικούς καβγάδες μαζί του και στο τέλος το αποτέλεσμα που θα εισέπραττε θα ήταν απογοητευτικό από παιδαγωγικής άποψης.

Κι αυτό γιατί, ένα παιδί, το μόνο που θα βίωνε σε μια τέτοια περίπτωση είναι τη μητέρα του να θυμώνει, να οργίζεται και να καταφεύγει ακόμα και στη σωματική βία, αλλά στο τέλος να αναγκάζεται να υποχωρήσει. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε βαρύ πλήγμα για την αξιοπιστία και το κύρος της μητέρας και θα είχε σοβαρές συνέπειες στο μέλλον (ακόμα πιο πολλή νευρικότητα εκ μέρους του παιδιού και ως φυσική συνέπεια μεγαλύτερη αντιδραστικότητα και πιο σκληρούς καβγάδες). Κι αυτό γιατί, το παιδί, έχοντας πετύχει ήδη μία νίκη, θα κατέβαλλε ακόμα περισσότερη προσπάθεια για να κερδίσει και μια δεύτερη μάχη. Αντί, λοιπόν, να εμπλέκονται σε καβγάδες χωρίς ουσία με τα παιδιά τους, συνιστώ στους γονείς να αλλάζουν αμέσως σκηνικό (να βάζουν το παιδί τους στο καροτσάκι ή να το παίρνουν στην αγκαλιά τους και να εγκαταλείπουν πάραυτα την παιδική χαρά, ακόμα και αν το παιδί τους αντιδρά).

Ακόμα πιο επιφυλακτικοί πρέπει να είναι οι γονείς στη χρήση του μέτρου της «αποβολής» όταν πρόκειται για παιδιά λίγο μεγαλύτερης ηλικίας. Σε αυτή την περίπτωση, η σκοπιμότητα μιας τέτοιας τιμωρίας θα πρέπει να σταθμίζεται από τους γονείς, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τη συγκεκριμένη κατάσταση του παιδιού. Για να αναφέρουμε ένα παράδειγμα, φανταστείτε ένα τετράχρονο κοριτσάκι το οποίο εδώ και κάποιον καιρό ενοχλεί συνέχεια το μικρότερο αδελφάκι του επειδή το ζηλεύει. Φανταστείτε, λοιπόν, τώρα ένας γονιός να έστελνε στο δωμάτιό του για τιμωρία το κοριτσάκι αυτό. Μπορεί, βέβαια, να υπάρχουν παιδιά που σε μια τέτοια περίπτωση θα υπέμεναν χωρίς διαμαρτυρία μια τέτοια τιμωρία και μετά την πάροδό της θα γυρνούσαν πίσω ήρεμα και με μειωμένη την επιθετικότητά τους, τα περισσότερα, όμως, θα σκέπτονταν συνέχεια τρόπους για να εκδικηθούν και να τιμωρήσουν τους γονείς και το αδελφάκι τους.

Γι’ αυτό, ποτέ μην επιβάλλετε την τιμωρία της «αποβολής» σε παιδιά από τριών χρονών και πάνω, εάν δεν είστε σίγουροι ότι μπορούν να την αντέξουν. Επιπλέον, καλό είναι να τους μιλάτε με όμορφο τρόπο (π.χ. «Νομίζω ότι χρειάζεσαι λίγα λεπτά για να ηρεμήσεις. Πήγαινε στο δωμάτιό σου για λίγο). Τα παιδιά, μπροστά στο ενδεχόμενο μιας τιμωρίας, συνήθως προσπαθούν να πετύχουν κάποιο συμβιβασμό. Αυτό είναι καλό, γιατί έτσι μαθαίνουν από μικρά να διεκδικούν. Κι εμείς καλό είναι να μην είμαστε και τόσο σκληροί στις «διαπραγματεύσεις». Όσο η σχέση μας με το παιδί μας βασίζεται στην εμπιστοσύνη, θα βρίσκεται πάντοτε μια λύση. Κάτι άλλο που θα μπορούσαμε να κάνουμε είναι να προτείνουμε στο παιδί να το συνοδεύσουμε στο δωμάτιό του. Μια τέτοια ενέργεια εκ μέρους μας θα έδειχνε στο παιδί ότι, παρά τα όσα συνέβησαν, εμείς συνεχίζουμε να το αγαπάμε. Αν όμως το παιδί αρνείται πεισματικά να πάει στο δωμάτιό του, τότε δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να το εξαναγκάσουμε να το κάνει ασκώντας βία.

Όποιος νομίζει ότι ένα παιδί μπορεί να εξαναγκαστεί να μείνει κλειδωμένο για κάποιο χρονικό διάστημα σε ένα δωμάτιο, θα βρεθεί προ δυσάρεστων εκπλήξεων όταν, επιστρέφοντας, βρει αναστατωμένο το δωμάτιο. Για να αποτρέπουμε κάτι τέτοιο, η πιο ενδεδειγμένη λύση είναι να αλλάζουμε το σκηνικό, λέγοντας, για παράδειγμα, στο παιδί: «Ξέχασα να αγοράσω κάτι, θα έρθεις μαζί μου στο σουπερμάρκετ;» ή «Θα με βοηθήσεις να ετοιμάσω το βραδινό;» ή «Έλα να βάλουμε τον μικρό για ύπνο». Το κλείδωμα σε ένα δωμάτιο μπορεί επίσης να προκαλέσει στο παιδί φοβία. Αυτός είναι άλλος ένας σοβαρός λόγος που δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε τέτοιου είδους τιμωρίες.

Για να έχουν οι κατσάδες αποτελέσματα

Και το απλό μάλωμα έχει τις επιπτώσεις του. Με λίγη προσοχή, όμως, ίσως είναι δυνατό να αποφύγουμε τις δυσάρεστες συνέπειες. Γι’ αυτό:

Μην ωρύεστε: Αυτός που υψώνει τη φωνή, ουρλιάζει ή στριγκλίζει «πέφτει» στα μάτια των παιδιών και χάνει το κύρος του. Ένας πιο μετριοπαθής και ουσιαστικός τόνος πείθει περισσότερο. Ακόμα και τα παιδιά.

Επικεντρωθείτε στο συγκεκριμένο: Όταν μαλώνουμε τα παιδιά, καλό είναι να περιοριζόμαστε στο συγκεκριμένο και να μην αναμοχλεύουμε το παρελθόν.

Μην τα προσβάλλετε! Μην ξεχνάτε ποτέ την παλιά συμβουλή που μας προτρέπει να μην κριτικάρουμε το πρόσωπο αλλά την πράξη. Γι’ αυτό, αποφύγετε να χρησιμοποιείτε εκφράσεις του τύπου «Δεν είσαι καλό παιδί» και προτιμήστε εκφράσεις όπως «Αυτό που έκανες δεν είναι καλό».

Όχι μεγάλες κατσάδες: Με τις συνεχείς κατσάδες δεν καταφέρνετε τίποτα. Γι’ αυτό, μην γίνεστε επίμονοι. Όσο πιο μικρής διάρκειας είναι η κατσάδα, τόσο πιο γρήγορα αποτελέσματα έχει. Όσο η κατσάδα διαρκεί σε χρόνο, υπάρχει ο κίνδυνος να μετατραπούμε σε κλόουν που δεν τον παίρνει κανείς στα σοβαρά.

Τηλεόραση και παιδί

Η παραμονή μπροστά στην τηλεόραση δημιουργεί Προβλήματα προσοχής και συγκέντρωσης στον άνθρωπο αλλα κυρίως στα παιδιά.

Η τηλεόραση σε αντίθεση με αυτά που συμβαίνουν στην πραγματική ζωή, αποτελείται από μια πολύ γρήγορη διαδοχή εικόνων, σκηνικών και γεγονότων. Οι οπτικοί αυτοί ερεθισμοί ελκύουν πολύ την προσοχή των παιδιών αλλά παράλληλα τα διεγείρουν υπερβολικά.

Η τηλεόραση εκτός από παχυσαρκία, βίαιη συμπεριφορά και επιθετικότητα που προκαλεί στα παιδιά, φαίνεται τώρα ότι είναι αιτία ελλειμματικής προσοχής.

Όσο περισσότερο χρόνο σπαταλούν τα παιδιά ηλικίας από ενός μέχρι τριών ετών για να βλέπουν τηλεόραση, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες τους για να παρουσιάζουν αργότερα, όταν θα είναι επτά ετών, προβλήματα προσοχής και συγκέντρωσης.

Ο εγκέφαλος των παιδιών κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής, συνεχίζει να αναπτύσσεται γρήγορα. Δημιουργούνται πολλές νέες συνάψεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων που συμβάλλουν ουσιαστικά στις πνευματικές ικανότητες που θα έχει αργότερα το παιδί.

Στην ευάλωτη αυτή περίοδο της γρήγορης ανάπτυξης του εγκεφάλου, πολλοί εξωτερικοί παράγοντες μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται και ακουστικοί ή οπτικοί ερεθισμοί, επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη του εγκεφάλου και τη δημιουργία νευρικών συνάψεων.

Επιστήμονες που ερεύνησαν τις επιδράσεις που έχει η παρακολούθηση της τηλεόρασης κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής και κατά τη σχολική ηλικία στις πνευματικές ικανότητες των παιδιών, βρήκαν ότι ο χρόνος αδιάσπαστης προσοχής των παιδιών και οι ικανότητες συγκέντρωσης τους μειώνονται.

Επιπρόσθετα ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η παρακολούθηση της τηλεόρασης από μικρά παιδιά, συμβάλλει στη γένεση του συνδρόμου υπερκινητικότητας και ελλειμματικής προσοχής.

Έχοντας υπ΄ όψη τα δεδομένα αυτά, το 1999, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, σύστησε όπως τα παιδιά κάτω των 2 ετών να μην κοιτάζουν τηλεόραση.

Η βασική ανησυχία που οδήγησε στην έκδοση της σύστασης αυτής, είναι ότι η συνήθεια της παρακολούθησης της τηλεόρασης στην εν λόγω ηλικία, θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη του εγκεφάλου όπως επίσης και την ανάπτυξη των κοινωνικών, συναισθηματικών και γνωστικών ικανοτήτων των παιδιών.

Μια πρόσφατη έρευνα που έγινε για το ίδιο θέμα από γιατρούς του πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, εξέτασε σε 2.500 παιδιά τις επιδράσεις της παρακολούθησης της τηλεόρασης κατά την ηλικία των 1 και 3 ετών.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι για κάθε ώρα τηλεόρασης που έβλεπαν τα παιδιά στις ηλικίες αυτές, ο κίνδυνος τους για να έχουν προβλήματα λόγω ελλειμματικής προσοχής στην ηλικία των 7 ετών αυξανόταν κατά 10%.

Η κατάσταση ελλειμματικής προσοχής συνοδεύεται από μειωμένη δυνατότητα συγκέντρωσης, δυσκολίες στην οργάνωση και παρορμητική συμπεριφορά. Η κατάσταση αυτή εκδηλώνεται για πρώτη φορά όταν τα παιδιά είναι περίπου 7 ετών.

Σύμφωνα με τους ερευνητές δεν υπάρχει όριο χρόνου που να επιτρέπει με ασφάλεια την παρακολούθηση τηλεόρασης από μικρά παιδιά ηλικίας μέχρι 3 ετών. Θεωρούν ότι οποιοσδήποτε χρόνος παρακολούθησης περιέχει κινδύνους και ότι κάθε ώρα αυξάνει τους κινδύνους για τις πνευματικές δεξιότητες των παιδιών.

Στην ανάλυση των αποτελεσμάτων τους οι ερευνητές επισημαίνουν ότι υπάρχουν περιορισμοί στην μελέτη τους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα δεδομένα που συνέλεξαν προέρχονταν από τους γονείς και για αυτό πιθανόν να περιείχαν ανακρίβειες. Επίσης δεν αποκλείεται ότι οι γονείς στην έρευνα που άφηναν τα μικρά παιδιά τους να παρακολουθούν για πολλή ώρα τηλεόραση να είχαν οι ίδιοι προβλήματα τα οποία να ήσαν η αιτία των μειονεξιών της προσοχής και συγκέντρωσης που βρέθηκαν στα παιδιά.

Παρά τους περιορισμούς αυτούς, επιβάλλεται τώρα όπως και άλλες επιστημονικές και ιατρικές ομάδες να διεξάγουν ανάλογες έρευνες για να επιβεβαιώσουν ή όχι τα πολύ σημαντικά και ανησυχητικά αυτά συμπεράσματα.

Συμπερασματικά εμείς θα τονίσουμε ότι οι γονείς πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί σε ότι αφορά τα παιδιά τους και το χρόνο που παρακολουθούν τηλεόραση. Αυτό ισχύει για όλες τις ηλικίες αλλά ιδιαίτερα κατά τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής όπου αναπτύσσεται γρήγορα ο εγκέφαλος και δημιουργούνται οι νευρικές συνάψεις που καθορίζουν τις πνευματικές δεξιότητες για όλη τη ζωή.

Υπενθυμίζουμε τη σύσταση ότι για τα παιδιά κάτω των 2 ετών, δεν είναι καλό να παρακολουθούν τηλεόραση.

Τέλος δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι ο υπερβολικός χρόνος παρακολούθησης της τηλεόρασης για τα παιδιά όλων των ηλικιών, είναι αιτία όχι μόνο ελλειμματικής προσοχής αλλά και βίαιης συμπεριφοράς, επιθετικότητας και παχυσαρκίας.

Βρογχικό άσθμα και προσχολική ηλικία

Το βρογχικό άσθμα (ΒΑ) ορίζεται σαν χρόνια φλεγμονή των βρόγχων (αεραγωγών) που χαρακτηρίζεται από την ποικίλου βαθμού απόφραξή τους και συνδυάζεται με βρογχική υπεραπαντητικότητα σε ποικίλα ερεθίσματα δηλαδή πιο εύκολη αντίδραση των βρόγχων και βρογχoσπασμό, στα ίδια ερεθίσματα σε σύγκριση με τους μη πάσχοντες.

Η χρόνια φλεγμονή προσδιορίζεται με ποικίλες μεθόδους όπως:

• Ανάλυση των βρογχικών εκκρίσεων μετά από πρόκληση βήχα και πτυέλων
• Ανάλυση βρογχοκυψελιδικού εκπλύματος (ΒΑL) και βρογχική βιοψία μετά από βρογχοσκόπηση
• Προσδιορισμό εκπνεόμενου NO,CO H₂O₂
• Προσδιορισμό ηωσινοφιλικών πρωτεϊνών στο αίμα, ισταμίνη και παράγωγα λευκοτριενίων στα ούρα

Απόφραξη των αεραγωγών θεωρείται ότι υπάρχει όταν έχουμε:

• Συριγμό
• Μειωμένη αναπνευστική λειτουργία
• Ανταπόκριση στα βρογχοδιασταλτικά ή σε θεραπεία άσθματος γενικότερα

Η βρογχική υπεραντιδραστικότητα προσδιορίζεται συνήθως:

• με δοκιμασία μελαχολίνης, ισταμίνης
• με δοκιμασία ψυχρού αέρα και
• με δοκιμασία άσκησης.

Οι περισσότερες δοκιμασίες που αναφέρονται παραπάνω απαιτούν την συνεργασία του ασθενούς επομένως δεν αφορούν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Στην δική τους περίπτωση ο ορισμός του βρογχικού άσθματος, μπορεί να γίνει κυρίως με κλινικά κριτήρια. Μάλιστα, η 3η Διεθνής Διάσκεψη για την αντιμετώπιση του παιδικού άσθματος όρισε ως άσθμα, τα υποτροπιάζοντα επεισόδια συριγμού η/και βήχα, σε περιβάλλον όπου είναι πιθανή η εμφάνιση άσθματος και υπό την προϋπόθεση ότι άλλες σπάνιες καταστάσεις έχουν αποκλεισθεί. Και πάλι ο ορισμός είναι γενικός αν αναλογισθεί κανείς ότι το ΒΑ είναι ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από ετερογένεια με μεταβαλλόμενα σημεία και συμπτώματα σε διαφορετικές ομάδες ασθενών καθώς και μεταβλητότητα στον ίδιο τον ασθενή με την πάροδο του χρόνου.

Αν στα παραπάνω προσθέσουμε ότι: 1) τις τελευταίες δεκαετίες είναι γνωστό ότι η πρωταρχική υποκείμενη παθολογία στο παιδικό ΒΑ είναι η φλεγμονή των αεραγωγών, 2) ότι το αποτέλεσμα της φλεγμονής αυτής είναι η αναδόμηση των βρόγχων (remodeling) και 3) ότι η αναδόμηση των αεραγωγών παρατηρήθηκε και σε μικρές ηλικίες, κρίνονται αναγκαία:

• Η αναγνώριση των διαφορετικών φαινοτύπων δηλαδή συμπτωμάτων και σημείων με τα οποία εμφανίζεται η νόσος του ΒΑ στην προσχολική ηλικία,
• ο καθορισμός των παραγόντων κινδύνου για εξέλιξη σε επίμονο βρογχικό άσθμα και
• η αναγκαιότητα έγκαιρης έναρξης της θεραπείας με σκοπό την προσπάθεια παρέμβασης στη φυσική πορεία της νόσου.

Συμπτώματα Βρογχικού Άσθματος

Όσον αφορά τους φαινοτύπους του ΒΑ, στην σημαντικότερη μέχρι σήμερα μελέτη προτείνονται τρεις για παιδιά προσχολικής ηλικίας με βάση κυρίως τα επεισόδια συριγμού.

1. Παροδικός πρώιμος συριγμός

Χαρακτηρίζει παιδιά με επεισόδια συριγμού πριν την ηλικία των 3 ετών που δεν εμφανίζουν παρόμοια επεισόδια στην συνέχεια. Τα επεισόδια αυτά παρουσιάζονται συνήθως μετά από ιογενείς λοιμώξεις του κατωτέρου αναπνευστικού και δεν σχετίζονται με οικογενειακό ιστορικό ΒΑ η με ευαισθητοποίηση σε αλλεργιογόνα. Τα μεσοδιαστήματα μεταξύ των επεισοδίων είναι χωρίς συμπτώματα.

Παράγοντες κινδύνου για αυτόν τον φαινότυπο είναι:

• Μειωμένη αναπνευστική λειτουργία η οποία παραμένει μειωμένη και στην ηλικία των 6 ετών χωρίς όμως να
  συνεχίζουν να εμφανίζονται συμπτώματα. Αφορά βρέφη με μικρότερο μέγεθος αεραγωγών που παρουσιάζουν το φαινόμενο της δυσανάπτυξης, δηλαδή δυσανάλογη ανάπτυξη του πνευμονικού παρεγχύματος σε σχέση με το μέγεθος των αεραγωγών τους.
• Κάπνισμα της μητέρας κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και κατά την περιγεννητική περίοδο του βρέφους.
• Προωρότης
• Μεγαλύτερα αδέλφια ή συγχρωτισμός σε βρεφονηπιακούς σταθμούς

Αν και το 1/3 των παιδιών ηλικίας κάτωτων3 ετών,παρουσιάζουν επεισόδια συριγμού με ιογενείς λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, το 60% από αυτά σταματούν μέχρι την ηλικία των 3 ετών και οπωσδήποτε μέχρι την ηλικία των 6 ετών.

2. Μη ατοπικά παιδιά με επεισόδια συριγμού

Χαρακτηρίζει παιδιά με επεισόδια συριγμού και μετά την ηλικία των 3 ετών τα οποία δεν παρουσιάζουν ατοπία.

Παράγοντας κινδύνου για αυτόν τον φαινότυπο είναι:

• Σοβαρές ιογενείς λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, κυρίως βρογχιολίτιδα με αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV). Παιδιά με ιστορικό βρογχιολίτιδας με RSV έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν επανειλημμένα επεισόδια συριγμού, τα οποία υποχωρούν μέχρι την ηλικία των 13 ετών.

3. Ατοπικά παιδιά με επεισόδια συριγμού

Χαρακτηρίζει παιδιά: 1) με επεισόδιο συριγμού πριν την ηλικία των 3 ετών μετά από ιογενή λοίμωξη του κατωτέρου αναπνευστικού και επεισόδια συριγμού μετά την ηλικία των 3 ετών (πρώιμη έναρξη) και 2) παιδιά χωρίς κανένα επεισόδιο συριγμού πριν την ηλικία των 3 ετών και επεισόδια συριγμού μετά την ηλικία των 3 ετών (όψιμη έναρξη).

Στην πρώτη περίπτωση τα παιδιά παρουσιάζουν αυξημένη προδιάθεση για παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων IgE σε απάντηση σε αεροαλλεργιογόνα είτε εκτεθούν νωρίς σε αυτά είτε σε μεγαλύτερες ηλικίες. Επίσης, παρουσιάζουν επηρεασμένη αναπνευστική λειτουργία σε ηλικία 6 ετών παρότι σε ηλικία μικρότερη των 3 ετών, η αναπνευστική λειτουργία είναι κατά 50% καλύτερη από τα παιδιά, με παροδικά επεισόδια συριγμού. Τα ατοπικά παιδιά παρουσιάζουν μικρότερη «αντοχή» στις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού και παρατεταμένη βρογχική υπεραντιδραστικότητα (περισσότερη από 3 μήνες) μετά από επανειλημμένες λοιμώξεις.

Στην δεύτερη περίπτωση τα παιδιά παρουσιάζουν την ίδια συχνότητα ευαισθητοποίησης σε κοινά αεροαλλεργιογόνα όπως στην πρώτη περίπτωση σε ηλικία 6 ετών, και μικρή αύξηση της IgE σε αυτή την ηλικία, φυσιολογική IgE ορού σε ηλικία 9 μηνών καθώς και φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία στην ηλικία των 6 ετών.

Επομένως καταλήγουμε ότι από το σύνολο των παιδιών που παρουσιάζουν επεισόδια συριγμού πριν την ηλικία των 3 ετών μια μικρή ομάδα έχουν γενετική προδιάθεση για την ανάπτυξη μετέπειτα ΒΑ. Εκτός από τους 3 προτεινόμενους φαινότυπους για το ΒΑ σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, ορισμένα παιδιά παρουσιάζουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια βήχα μακριά από ιογενείς λοιμώξεις (RC). Πολλά από αυτά φαίνεται να σταματούν μετά την ηλικία των 6 ετών ειδικά όταν έχουν σαν κοινό με τον φαινότυπο 1 το κάπνισμα των γονέων τους. Επίσης, αναφέρεται ότι τα παιδιά με (RC) έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στις ιογενείς λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, χωρίς να γνωρίζουμε αν τελικά αυτό οφείλεται σε μεγαλύτερη έκθεση, σε κάποιο έλλειμμα στο ανοσοποιητικό τους σύστημα η σε κάποια χαρακτηριστικά των αεραγωγών τους. Ένα μικρό ποσοστό, θα αναπτύξει αργότερα ΒΑ με παράγοντα κινδύνου το αν παρουσιάζουν και επεισόδια συριγμού, οπότε τελικά κατατάσσονται ανάλογα στους παραπάνω φαινότυπους.

Είναι γνωστό ότι το 80% των ατόμων που πάσχουν από ΒΑ παρουσίασαν τα πρώτα συμπτώματα συμβατά με ΒΑ σε ηλικία μικρότερη των 3 ετών. Για να διαγνωστούν αυτά τα παιδιά χρησιμοποιούμε κυρίως όπως ήδη αναφέραμε κλινικά κριτήρια όπως επεισόδια συριγμού, χρόνιο βήχα μακριά από λοιμώξεις που επιδεινώνεται τη νύχτα ή μετά από άσκηση, γέλιο ή κλάμα. Στις περιπτώσεις επεισοδίων βήχα θα πρέπει πρώτα να αποκλεισθούν άλλες αιτίες χρόνιου βήχα όπως εισρόφηση ξένου σώματος, συγγ. ανωμαλίες αεραγωγών, συγγ. καρδιοπάθειες, συγγ. ανωμαλίες μεγάλων αγγείων, ΙΝΚ, ΓΟΠ, ανοσοανεπάρκεια, πρωτοπαθή δυσκινησία κροσσών, λοιμώξεις αναπνευστικού, και ψυχογενή βήχα. Στη συνέχεια είναι απαραίτητη η ανίχνευση αλλεργίας και ιστορικού ατοπικής δερματίτιδας ή αλλεργικής ρινίτιδας.

Θεραπεία

Πριν προχωρήσουμε στην θεραπευτική αντιμετώπιση των παιδιών με ΒΑ είναι απαραίτητη η σταδιοποίησή του σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες. Η θεραπευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει αντιμετώπιση της οξείας κρίσης και χρόνια αντιμετώπιση σε συγκεκριμένη ομάδα ασθενών

Σκοπός της θεραπείας είναι:

• Η βελτίωση της ποιότητας ζωής με την ελαχιστοποίηση ή εξαφάνιση των συμπτωμάτων, όπως τον νυχτερινό βήχα ή τα συμπτώματα μετά από άσκηση
• Ο περιορισμός των απουσιών από το σχολείο-παιδικό σταθμό
• Η απουσία παρενεργειών από τα φάρμακα

Τα εισπνεόμενα κορτικοειδή χορηγούμενα έγκαιρα και για μακρύ χρονικό διάστημα φαίνεται να επηρεάζουν την φλεγμονή. Πρακτικά, σε χαμηλές ή μέτριες δόσεις στερούνται ανεπιθύμητων ενεργειών και υπάρχουν ελπίδες ότι παρεμβαίνουν στη φυσική πορεία της νόσου. Τα ευεργετικά τους αποτελέσματα δεν ισχύουν στο ήδη εγκατεστημένο μη ελεγχόμενο ΒΑ.

Όσον αφορά τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του βρογχικού άσθματος, αυτοί περιλαμβάνουν:

• Γενετική προδιάθεση
• Έκθεση σε αλλεργιογόνα και ευαισθητοποίηση
• Λοιμώξεις
• Θεωρία υγιεινής
• Κάπνισμα
• Ενδοοικιακό αερισμό
• Ρύπανση της ατμόσφαιρας

Η Παγκόσμια Οργάνωση Αλλεργιολογίας προτείνει περιβαλλοντικά μέτρα πρόληψης αλλεργικών νοσημάτων.

Τέλος, η έρευνα του μέλλοντος θα πρέπει να απαντήσει:

• Ποίοι παράγοντες και κυρίως αν η ατοπία στη προσχολική ηλικία μπορούν να επηρεάσουν την διατήρηση ή επανεμφάνιση του ΒΑ στους νεαρούς ενήλικες.
• Ποιος ο ρόλος της γενετικής προδιάθεσης και του περιβάλλοντος στη διατήρηση του ΒΑ στους νεαρούς ενήλικες.
• Τι επηρεάζει την μεγάλη μείωση της αναπνευστικής λειτουργίας στους νεαρούς ενήλικες σε σχέση με το ΒΑ της προσχολικής και σχολικής ηλικίας και
• Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση ΒΑ για πρώτη φορά στους νεαρούς ενήλικες.

Βρέφη και υγεία

• Βρεφική ακμή

Στα βρέφη πολύ συχνό είναι το λεγόμενο βρεφικό έκζεμα ή βρεφική ακμή. Πρόκειται για μικρά σπυράκια, όχι πολύ κόκκινα, που περιέχουν σμήγμα και κάνουν την εμφάνιση τους στο πρόσωπο του παιδιού. Οφείλονται στις ορμονικές διαταραχές που συμβαίνουν στον οργανισμό του καθώς μεγαλώνει, οπότε αλλάζουν τα συστατικά της επιδερμίδας του. Η βρεφική ακμή συνήθως εμφανίζεται μέχρι τον 1ο χρόνο ζωής του παιδιού και περνά από μόνη της. Ο παιδίατρος μπορεί να χορηγήσει κάποιες αλοιφές, για να διευκολύνει την υποχώρηση της.

• Σύγκαμα

Πρόκειτα για ερεθισμό το δέρματος συνήθως στις περιγεννητικές περιοχές και κύριος ένοχος είναι η πάνα. Από τη στιγμή που τα ούρα και τα κακά του μωρού δεν απομακρύνονται από το σώμα του, όπως προβλέπει η φύση, αλλά παραμένουν και μάλιστα εγκλωβισμένα , είναι δυνατόν το μικρό να μην εμφανίσει δερματικό πρόβλημα στην περιοχή. Αυτό συμβαίνει γιατί τα ούρα περιέχου αμμωνία, η οποία εισχωρεί στους πόρους το δέρματος και το ερεθίζει. Το δέρμα κοκκινίζει και μπορεί ακόμη και να σκάσει, επιτρέποντας να εισχωρούν μικρόβια στον οργανισμό. Για να προφυλάξετε το μωρό σας, πλένετε πολύ συχνά τη ευαίσθητη περιοχή του χρησιμοποιώντας βρεφικό σαπούνι.

• Νινίδα

Εμφανίζεται στο κεφαλάκι, τα φρύδια ή το μέτωπο του παιδιού και οπτικά θυμίζει την πιτυρίδα. Οφείλεται σε υπερπαραγωγή των κυττάρων το δέρματος του νεογνού. Ειδικότερα, τα κύτταρα του δέρματος αυτά παράγονται πολύ πιο γρήγορα από ότι στους ενήλικες, με αποτέλεσμα, όταν γεννίουνται τα νέα κύτταρα των κατώτερων στοιβάδων, οι ανώτερες να μην έχουν προλάβει να αποβάλλουν τα παλαιότερα. Έτσι δημιουργούνται αλλεπάλληλες στοιβάδες δερματικών κυττάρων, η λεγόμενη νινίδα. Η νινίδα υποχωρεί από μόνη της έως τον 7ο μήνα ζωής το μωρού.

• Δρωτσίλα

Από τα πιο συνηθισμένα δερματολογικά προβλήματα που εμφανίζουν τα μωρά μόλις βγούν από το μαιευτήριο και πάνε στο σπίτι είναι η δροσίλα. Πρόκειται για κόκκινα στίγματα, μικρά σε μέγεθος σαν το κεφάλι της καρφίτσας, που εμφανίζονται κυρίως στα σημεία του σώματος με πτυχές όπως η περιοχή πίσω από τα αυτιά, κι αυτό γίνεται επειδή ο ιδρώτας δεν προλαβαίνει να στεγνώσει, η υγρασία που παραμένει στην περιοχή ερεθίζει την επιδερμίδα, προκαλώντας δροτσίλα.

• Τοξικό ερύθημα

Τοξικό ερύθημα, πρόκειται για κοκκινίλες που εμφανίζονται στο δέρμα του νεογνού, σε όλα τα σημεία του σώματος του και μοιάζουν πολύ με τσιμπήματα από κουνούπια. Κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα για τη αιτία που το προκαλεί. Μάλλον έχει να κάνει με το γεγονός ότι το δερματάκι του νεογέννητου είναι πολύ ευαίσθητο και ερεθίζεται με το παραμικρό. Αν κι περνά από μόνο του στις πρώτες 4-5 ημέρες της ζωής του βρέφους, συνήθως ο παιδίατρος αλείφει τα σημεία με εξανθήματα με κάποια αντιισταμινική αλοιφή, για να υποχωρήσει γρηγορότερα.

• Μητέρες και αντισώματα

Οι μητέρες των παιδιών, των οποίων εκδηλώνουν κολικούς , έχουν 31% μεγαλύτερη περιεκτικότητα αντισωμάτων στο γάλα τους, σε σχέση με εκείνες των οποίων τα βρέφη δεν εκδηλώνουν κρίσεις.

• Κολικός και αντισώματα

Το πρόβλημα δημιουργείται από μια πρωτεΐνη, ένα συγκεκριμένο αντίσωμα της αγελάδας που μεταφέρεται από το κυκλοφορικό σύστημα του βοοειδούς στο γάλα που παράγει.

• Κολικός και μητέρα

Εάν η μητέρα καταναλώνει γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, οι ουσίες που προξενούν κολικό μεταφέρονται στο παιδί μέσω του μητρικού γάλακτος.

• Κολικός και αγελαδινό γάλα

Σύμφωνα με μελέτη που έκαναν Σουηδοί γιατροί, σε 60 βρέφη, διαπίστωσαν ότι 43 βρέφη ανάρρωσαν όταν το αγελαδινό γάλα που έπιναν αντικαταστάθηκε με γάλα σόγιας ή ειδικό καζεϊνούχο υδρόλυμα, στο οποίο οι πρωτεΐνες του γάλακτος που ενοχοποιούνται έχουν εξουδετερωθεί.

• Κολικός και μελέτες

Από πρόσφατες μελέτες, έχει διαπιστωθεί ότι το 70% των βρεφικών κολικών οφείλεται σε αντίδραση του οργανισμού του νεογέννητου στο αγελαδινό γάλα.

• Κολικός και διατροφή

Ο βρεφικός κολικός συνδέεται απαραίτητα με τη διατροφή . Είναι σχεδόν απίστευτο, κι όμως τα βρέφη υποφέρουν συχνά από κολικούς του εντέρου εξαιτίας κάποιας τροφής που έχουν καταναλώσει.

• Σκοπός του τεστ apgar

Σκοπός του τεστ apgar είναι να καθορίσει αν το νεογέννητο χρειάζεται ιδιαίτερη ιατρική φροντίδα. Δεν μπορεί να προβλέψει μακροχρόνια την υγεία ή την συμπεριφορά του παιδιού.

• Τελική βαθμολογία apgar

Η τελική βαθμολογία του τεστ apgar καταγράφεται στο βιβλιάριο υγείας του μωρού, το οποίο δίνεται στους γονείς κατά την αναχώρηση τους από το μαιευτήριο.

• Xαμηλή βαθμολογία

Χαμηλή βαθμολογία στο τεστ apgar, συνήθως συναντάμε στα πρόωρα μωρά, στο μυϊκό τους τόνο. Σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται επιπρόσθετη παρακολούθηση και αναπνευστική υποβοήθηση.

• Τεστ apgar - πότε υπάρχει κίνδυνος

Αν το τεστ apgar, παραμείνει κάτω του 3, από δέκα έως είκοσι λεπτά, τότε υπάρχει κίνδυνος το μωρό να υποστεί μόνιμα νευρολογικά ή και καρδιολογικά προβλήματα.

• Τα αποτελέσματα apgar

Το αποτέλεσμα 8-10 δείχνει ότι το βρέφος είναι σε καλή κατάσταση. Το αποτέλεσμα 4-7 θεωρείται χαμηλή βαθμολογία, ενώ το 3 ιδιαίτερα χαμηλή βαθμολογία.

• Μορφασμοί και βαθμολογία-apgar

O γιατρός εξετάζει τα αντανακλαστικά του μωρού. Αν του χτυπήσει τις πατούσες και κλάψει δυνατά, τότε παίρνει δύο βαθμούς. Αν κάνει μόνο κάποιους μορφασμούς, τότε παίρνει ένα βαθμό και αν δεν βγάλει κανένα ήχο ή δεν κάνει κανένα μορφασμό, τότε παίρνει μηδέν.

• Δραστηριότητα και βαθμολόγηση - apgar

Αν το μωρό κάνει ζωηρές κινήσεις, τότε παίρνει δύο βαθμούς. Αν κινεί ελαφρός τα χεράκια και τα πόδια του, τότε παίρνει ένα βαθμό και αν δεν κινείται καθόλου, παίρνει μηδέν.

• Καρδιακές σφύξεις και βαθμολογία - apgar

Αν οι σφύξεις είναι πάνω από 100 το λεπτό , τότε παίρνει δύο βαθμούς. Αν είναι ένα βαθμό λιγότερες από 100 , τότε παίρνει ένα βαθμό και έχει απουσία καρδιακών σφυγμών, τότε παίρνει μηδέν.

• Αναπνοή και βαθμολογία - apgar

Αν το μωρό κλαίει δυνατά, τότε παίρνει δύο βαθμούς. Εάν κλαίει σιγανά ή είναι αδύνατο το κλάμα του, τότε παίρνει ένα βαθμό και αν δεν κλαίει καθόλου παίρνει μηδέν.

• Εμφάνιση και βαθμολογία - apgar

Εάν το χρώμα του δέρματος του μωρού είναι ροδαλό, τότε παίρνει δύο βαθμούς. Αν το χρώμα του δέρματος του είναι ροδαλό αλλά τα άκρα του είναι μπλε, τότε παίρνει ένα βαθμό και αν το χρώμα του δέρματος του μωρού είναι ωχρό, τότε παίρνει μηδέν.

• Η επανάληψη του τεστ apgar

Στην επανάληψη που γίνεται πέντε λεπτά μετά τη γέννηση του μωρού, διαπιστώνεται πόσο καλά τα καταφέρνει το μωρό έξω από τη μήτρα, στην καινούργια του ζωή.

• Βαθμολογία του τεστ apgar

Αν η βαθμολογία του μωρού σας είναι υψηλή, το πιθανότερο είναι ότι το μωρό σας, θα προσαρμοστεί άψογα στο νέοπεριβάλλον, αντίθετα εάν η βαθμολογία είναι χαμηλή τότε το μωρό χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα και πιο πολλές εξετάσεις.

• Τι σημαίνει apgar

Κάθε γράμμα αντιστοιχεί σε ένα από τα πέντε χαρακτηριστικά που αξιολογούνται σε αυτό το τεστ. A : εμφάνιση - appearance, P : καρδιακές σφύξεις - pulse, G : μορφασμός - grimace, A : μυϊκός τόνος - activity, R : αναπνοή - respiration.

• Πότε γίνεται το τεστ apgar

Το τεστ apgar γίνεται ένα λεπτό ακριβώς μετά την γέννηση του μωρού και επαναλαμβάνεται ύστερα από πέντε λεπτά.

• Apgar

Το APGAR είναι το πρώτο τσεκάπ του μωρού. Πρόκειται για μια μέθοδο αξιολόγησης της γενικής κατάστασης του βρέφους.

Στο σπίτι με το μωρό

Tώρα που ο γιατρός σάς έδωσε το εξιτήριο και ο σύντροφός σας ρύθμισε όλα τα απαραίτητα διαδικαστικά θέματα, είστε πλέον έτοιμη να αναχωρήσετε από το μαιευτήριο μαζί με το αγγελούδι που φέρατε στον κόσμο.

Στο σπίτι σάς περιμένει μια καινούρια ζωή. Ήδη τα συναισθήματα αγάπης για το πλασματάκι, που κοιμάται στο πορτμπεμπέ και του οποίου μέχρι πριν από μία εβδομάδα δεν γνωρίζατε ούτε το πρόσωπο, σας πλημμυρίζουν.

Νιώθετε την ανάγκη να το προστατέψετε από καθετί που θα μπορούσε να το απειλήσει, νιώθετε έντονα τις ευθύνες του να είναι κανείς γονιός. Από τη μια μέρα στην άλλη άλλαξε όλος σας ο κόσμος, χωρίς έστω μια μικρή περίοδο προσαρμογής.

Τα ενδιαφέροντα και οι προτεραιότητές σας επικεντρώνονται αποκλειστικά και μόνο σε αυτό το μικρούλι, αξιαγάπητο πλασματάκι και το πρώτο σας μέλημα είναι να του προσφέρετε όλα τα απαραίτητα εφόδια για να αρχίσει σωστά τη ζωή του.

Τι πρέπει, λοιπόν, να προσέξετε όταν γυρίσετε στο σπίτι;

Πρώτα από όλα, το μωράκι σας πρέπει να έχει το δικό του ιδιαίτερο χώρο. Αν δεν θέλετε να το αποχωριστείτε τις πρώτες ημέρες, μπορείτε να το κρατήσετε λίγο καιρό στο δωμάτιό σας, αλλά το αργότερο μετά το δεύτερο μήνα πρέπει να το μεταφέρετε στο δικό του δωμάτιο ή, αν δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα, σε έναν ξεχωριστό χώρο.

Ο λόγος είναι ότι από την ηλικία αυτή το βρέφος αρχίζει να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του και αργότερα θα είναι πολύ πιο δύσκολο να σας αποχωριστεί.

Το παιδικό δωμάτιο πρέπει να αερίζεται κάθε ημέρα, ακόμη και τις πιο κρύες του χειμώνα, αφού, βέβαια, μεταφέρετε το μωράκι σε ένα άλλο ζεστό και ασφαλές σημείο του σπιτιού.

Σημαντικό είναι να "τηρείτε σχολαστικά όλους τους κανόνες υγιεινής και να καθαρίζετε το δωμάτιο του μωρού καθημερινά. Εννοείται ότι όσο εσείς θα ασχολείστε με την καθαριότητα, το μωρό θα βρίσκεται σε άλλο χώρο του σπιτιού, δίχως ρεύματα και μυρωδιές από τα προϊόντα καθαρισμού.

Η θερμοκρασία στο δωμάτιο πρέπει να κυμαίνεται περίπου μεταξύ 20 και 22 βαθμών Κελσίου. Όμως, πρέπει να δώσετε ιδιαίτερη προσοχή στην ξηρή ατμόσφαιρα. Το καλοριφέρ κατά τη διάρκεια του χειμώνα ξηραίνει πολύ την ατμόσφαιρα και υπάρχει κίνδυνος να δημιουργήσει αναπνευστικά προβλήματα στο μωράκι.

Για να έxει το δωμάτιο περισσότερη υγρασία, μπορείτε να προμηθευτείτε έναν από αυτούς τους ειδικούς υγραντήρες για παιδιά, οι οποίοι κυκλοφορούν στην αγορά, ή να βάλετε πάνω στο καλοριφέρ ένα κατσαρολάκι με νερό ή μια βρεγμένη πετσέτα.

Οργανώστε τον προσωπικό χώρο του μωρού σας στο πιο φωτεινό δωμάτιο του σπιτιού. Προσέξτε όμως να μην πέφτουν οι ακτίνες του ηλίου κάθετα επάνω του. Το βράδυ το δωμάτιο πρέπει να συσκοτίζεται, για να μάθει γρήγορα το παιδί να ξεχωρίζει την ημέρα από τη νύχτα.

Βεβαίως, απαγορεύεται αυστηρά να καπνίζετε στο χώρο όπου βρίσκεται. Τα βρέφη, οι γονείς των οποίων καπνίζουν, γίνονται παθητικοί καπνιστές και υπάρχει πιθανότητα να αναπτύξουν αναπνευστικά προβλήματα, σπαστική βρογχίτιδα ή άσθμα.

Τέλος, το δωμάτιο του μωρού σας, τουλάχιστον τις πρώτες εβδομάδες της ζωής του, είναι προτιμότερο να μην το επισκέπτονται πολλοί. Αυτές τις πρώτες ημέρες, προσπαθήστε να αποφύγετε τις επισκέψεις των διαφόρων φίλων και γνωστών. Το παιδί δεν πρέπει να έρχεται σε επαφή με πολλούς ανθρώπους και κυρίως με μικρά παιδιά, τα οποία θα μπορούσαν να μεταδώσουν στο νεογέννητο, που δεν έχει κάνει ακόμη τα εμβόλιά του, κάποια παιδική ασθένεια.

Πρέπει να προστατεύουμε τα νεογέννητα ακόμη και από ένα απλό συνάχι, γιατί το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν είναι ακόμη πλήρως ανεπτυγμένο. Αν τυχόν κρυολογήσετε εσείς, πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεχτική, κάθε φορά που πλησιάζετε το παιδί σας.

Να πλένετε πολύ καλά το χέρια σας πριν το πιάσετε και να φροντίσετε να προμηθευτείτε χάρτινες μάσκες που πωλούνται στα φαρμακεία, για να είστε πιο σίγουρη ότι δεν θα το κολλήσετε. Ωστόσο, ο θηλασμός επιτρέπεται. Πρέπει να βγάζετε το μωράκι σας, ακόμη και από τις πρώτες ημέρες της ζωής του, έξω, στο φυσικό περιβάλλον, με την προϋπόθεση ότι θα το ντύνετε σωστά, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες της εποχής, Το οξυγόνο, ο ήλιος και ο καθαρός αέρας θα του κάνουν καλό, όπως άλλωστε και σε εσάς

Η φροντίδα του μωρού: τρυφερή περιποίηση

Τις πρώτες ημέρες της μητρότητας, όταν όλος σας ο κόσμος περιστρέφεται αποκλειστικά και μόνο γύρω από το μικροσκοπικό πλασματάκι που κοιμάται αμέριμνο στην κούνια, η πρωτόγνωρη ευτυχία και χαρά συνυπάρχουν με πλήθος απορίες και ερωτηματικά:

"Κάνω το καλύτερο για το παίδι μου;"

Είναι το ερώτημα που τελικά συνοψίζει τη, δικαιολογημένη, ανασφάλεια κάθε νεαρής μητέρας. Όλα είναι τόσο καινούρια, ώστε ακόμη και η αλλαγή της πάνας φαίνεται βουνό. Και ο λιλιπούτειος πρωταγωνιστής της ζωής σας μοιάζει τόσο ανυπεράσπιστος, εύθραυστος, σχεδόν "γυάλινος", ώστε να φοβάστε ακόμη και να τον αγκαλιάσετε, να τον ντύσετε, να τον ταΐσετε και κυρίως να τον πλύνετε.

"Κι αν μου κρυώσει;", "Κι αν γλιστρήσει;", "Μήπως δεν του αρέσει το νερό;".

Μα το μωράκι σας είναι γεννημένος κολυμβητής. Εννέα ολόκληρους μήνες απολάμβανε τη ζεστή, υγρή θαλπωρή του αμνιακού υγρού μέσα στο μικρόκοσμο της μήτρας σας. Το υγρό στοιχείο είναι για το μωρό σας μια γνώριμη και αγαπημένη εμπειρία. Με τη δική σας βοήθεια μάλιστα, πολύ γρήγορα θα μάθει να απολαμβάνει τα πρώτα πλατσουρίσμστα. Η επαφή με το νερό θα γίνει μια καθημερινή τελετουργία, η οποία θα του εξασφαλίσει όχι μόνο την απαραίτητη σωματική υγιεινή, αλλά και την ηρεμία, τη χαρά και την ευεξία. Τα μωρά βέβαια δεν τρέχουν, ωστόσο ιδρώνουν όταν ζεσταίνονται και εκτίθενται στο καυσαέριο, όπως και οι μεγάλοι. Λερώνονται, όμως, πολύ, κυρίως στην ευαίσθητη περιοχή, αλλά και γύρω από το στόμα, στο λαιμάκι και στο στήθος από το γάλα που κυλά την ώρα που τρώνε.

Τις πρώτες δύο εβδομάδες της ζωής του, ώσπου να πέσει ο ομφαλός, το μωράκι σας δεν πρέπει να βουτήξει στο νερό. Συνεπώς, δεν θα του κάνετε μπάνιο. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα το πλένετε τοπικά, επιμένοντας στα σημεία του σώματος που λερώνονται περισσότερο, τηρώντας παράλληλα σχολαστικά τους κανόνες υγιεινής. Ξεχωριστή προσοχή και φροντίδα χρειάζεται ο ομφαλός. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, από αυτόν, πριν σας παρουσιάσουμε αναλυτικά πώς να περιποιείστε το μωράκι σας από την κορυφή έως τα νύχια.

Ο ομφαλός

Ο ομφαλός, αυτός ο "κρίκος" που συνέδεε τη μητέρα με το παιδί της, είναι μια ενόχληση στην κοιλίτσα του μωρού σας. Χρειάζεται, λοιπόν, προσοχή και φροντίδα. Γι΄ αυτό, δεν πρέπει να τον βρέχετε ώσπου να "πέσει" ούτε να τον καλύπτετε με την πάνα, για να μπορεί να αερίζεται. Ακουμπάτε προσεκτικά ένα μπαμπάκι βουτηγμένο σε οινόπνευμα ή σε άλλο αντισηπτικό που θα συστήσει ο γιατρός πάνω στον ομφαλό, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος μόλυνσης. Να είστε σίγουρες ότι η διαδικασία δεν προκαλεί καθόλου πόνο στο μωράκι σας. Αν, όμως, παρατηρήσετε ότι ο ομφαλός έχει δυσάρεστη οσμή, βγάζει πύον, παρουσιάζει κοκκινίλες ή ματώνει, ζητήστε τη συμβουλή του παιδίατρου.

Το πρόσωπο και τα ματιά

Πριν πλύνετε το προσωπάκι του μωρού σας, δώστε προτεραιότητα στα ματάκια του. Βρέξτε ένα βαμβάκι με χαμομήλι ή με φυσιολογικό ορό που θα βρείτε στο φαρμακείο, στύψτε το και πιέστε ελαφρά στην εσωτερική άκρη του ματιού, απομακρύνοντας τις τσίμπλες, αν, βέβαια, υπάρχουν. Η κίνηση του χεριού σας πρέπει να γίνεται από την εσωτερική άκρη του ματιού προς την εξωτερική.

Για να επαναλάβετε την κίνηση, θα πρέπει να αλλάξετε βαμβάκι, ώστε να αποφύγετε την πιθανότητα να μεταφέρετε μικρόβια.

Για το άλλο μάτι, θα βρέξετε ένα καθαρό κομμάτι βαμβάκι. Σε περίπτωση που τα ματάκια του μωρού είναι γεμάτα τσίμπλες, ζητήστε από τον παιδίατρο να σας συστήσει κάποια αγωγή. Αφού πλύνετε τα μάτια, θα καθαρίσετε με νερό, αλλά δίχως σαπούνι, το προσωπάκι του μωρού, βρέχοντας την παλάμη σας και μεταφέροντας όσο νερό κρατά το χέρι σας.

Η μύτη

Το εσωτερικό της μύτης δεν χρειάζεται περιποίηση. Μόνο αν ακούσετε το μωράκι σας να ρουθουνίζει, στάξτε με σταγονόμετρο λίγο φυσιολογικό ορό μέσα στη μυτούλα του, για να μαλακώσουν τα εκκρίματα και να τα απομακρύνετε με ένα βαμβάκι.

Τα αφτιά

Η φύση έχει προνοήσει να είναι αυτοκαθαριζόμενα τα μωρουδίστικα αφτάκια. Αυτό που θα φροντίσετε εσείς είναι να καθαρίζετε με την πετσέτα το εξωτερικό πτερύγιο και πίσω από το λοβό και να τα στεγνώνετε όσο καλύτερα μπορείτε. Μη χρησιμοποιείτε μπατονέτα για να καθαρίσετε τον ακουστικό πόρο, γιατί υπάρχει κίνδυνος να σπρώξετε την κυψελίδα πιο βαθιά.

Ο λαιμός

Όσο και αν φαίνεται παράξενο, ο λαιμός των μωρών είναι από τα μέρη του σώματος που λερώνονται πολύ. Αιτία είναι το γάλα που, όταν ξεφεύγει από το στόμα, κυλά στο λαιμό και, αν δεν το καθαρίσετε αμέσως, "κάθεται" στις πτυχές του. Να καθαρίζετε, λοιπόν, με μια βρεγμένη πετσέτα το λαιμουδάκι του μωρού σας ύστερα από κάθε γεύμα.

Τα μαλλιά

Από την πρώτη ημέρα θα λούζετε προσεχτικά τα μαλλάκια του μωρού σας, για να απομακρυνθούν η σκόνη και τα νεκρά κύτταρα, θα διαλέξετε, βέβαια, ένα σαμπουάν ειδικό για μωρά, ώστε να μην ερεθίσει ούτε τα μάτια ούτε την επιδερμίδα του παιδιού σας.

Τα χέρια

Μπορείτε να διαλέξετε ένα βρεφικό σαπούνι για τα χέρια του μωρού σας. Χρειάζονται πλύσιμο γιατί, μην ξεχνάτε, τα βάζει συνέχεια στο στόμα του. Ωστόσο, ακριβώς γι΄ αυτόν το λόγο, πρέπει να τα ξεβγάζετε καλά, ώστε να μη μείνουν κατάλοιπα από το σαπούνι. Αν δεν θέλετε να τα σαπουνίσετε, καθαρίστε τα χέρια και τις πτυχές στην κλείδωση με μια βρεγμένη πετσέτα.

Τα νύχια

Τα νύχια των νεογέννητων είναι τόσο μικρά και τα δαχτυλάκια τους φαντάζουν τόσο εύθραυστα, ώστε η μητέρα δεν μπορεί να πιστέψει ότι θα μπορούσαν αυτά τα νυχάκια να γρατζουνίσουν το προσωπάκι του μωρού της. Και όμως, επειδή τα νύχια μεγαλώνουν και γίνονται λεπτά και αιχμηρά σαν καρφίτσες, πρέπει να τα κόβετε τακτικά, για να μην κάνουν γρατζουνιές και προκαλέσουν ερεθισμούς στο πρόσωπο του μωρού. Γι΄ αυτό, λοιπόν, προμηθευτείτε ένα ψαλιδάκι, ειδικό για βρέφη, με άκρες στρογγυλεμένες και κόψτε τα νύχια όταν το μωρό σας είναι ήρεμο, για να μη βάλει τα κλάματα. Ποτέ μην κόβετε τα νύχια σύρριζα. Αφήνετε ένα περιθώριο ενός, δύο χιλιοστών, διαφορετικά υπάρχει πιθανότητα να πληγώσετε το ευαίσθητο δερματάκι του.

Η ευαίσθητη περιοχή της πάνας

Το λεπτό και ευαίσθητο δερματάκι του μωρού σας γίνεται συχνά στόχος συντονισμένων "επιθέσεων" από πολλούς εχθρούς, κυρίως στον ποπό και στα γεννητικά όργανα. Η υγρασία και η έλλειψη αέρα, η συνεχής τριβή με την πάνα και τα διάφορα μικρόβια από τα ούρα και τα κόπρανα καθιστούν το δέρμα του μωρού ιδιαίτερα ευάλωτο σε ερεθισμούς και φλεγμονές. Τι πρέπει να κάνετε λοιπόν όταν τα δερματάκι του μωρού κοκκινίζει, τσούζει ή ξεφλουδίζει; Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη.

Βασικός κανόνας της πρόληψης είναι να διατηρείτε τον ποπό του παιδιού όσο το δυνατόν πιο στεγνό και καθαρό. Η αλλαγή της πάνας πρέπει να γίνεται αμέσως μόλις διαπιστώσετε ότι λερώθηκε, γιατί η επαφή των περιττωμάτων με το δέρμα μπορεί εύκολα να προκαλέσει ερεθισμούς και μυκητιάσεις. Πλένετε την ευαίσθητη περιοχή με άφθονο νερό και με ειδικό σαπούνι για μωρά ή σαπούνι που δεν είναι αλκαλικό, το οποίο θα βρείτε στο φαρμακείο. Αν το μωρό σας είναι κοριτσάκι, θα καθαρίζετε την περιοχή με κατεύθυνση από τα εμπρός προς τα πίσω.

Γενικά, πρέπει να καθαρίζετε σχολαστικά την ευαίσθητη περιοχή της πάνας, ώστε να μην υπάρχουν κατάλοιπα ακαθαρσιών. Να σκουπίζετε και να στεγνώνετε πολύ καλά το μωράκι σας, πριν του φορέσετε την καθαρή πάνα. Αν παρ΄ όλα αυτά δείτε ότι το δέρμα. παρουσιάζει κοκκινίλες, ζητήστε από τον παιδίατρο να σας συστήσει μια κρέμα για την ευαίσθητη περιοχή των βρεφών.