Παιδί και Διαζύγιο

Πολλοί γονείς αναρωτιούνται πώς θα μιλήσουν στα παιδιά τους για το διαζύγιο και ανησυχούν μήπως τα στενοχωρήσουν. Συχνά η στιγμή της ανακοίνωσης αναβάλλεται έως ότου οι γονείς φτάσουν στο σημείο να μην μπορούν να κρύψουν το χωρισμό. Τα παιδιά όμως αντιλαμβάνονται ότι κάτι δεν πάει καλά, παρευρίσκονται σε τσακωμούς, ακούν ή κρυφακούν σχόλια των γονιών τους η άλλων συγγενών, και βλέπουν την αλλαγή στη διάθεση και στη συμπεριφορά των γονιών.

Όταν πλέον οι γονείς έχουν αποφασίσει ότι θα χωρίσουν και είναι σίγουρο ότι αυτό επιθυμούν, είναι πολύ σημαντικό μέσα σε πνεύμα συνεργασίας να έχουν κοινή στάση ως προς τα παιδιά τους και

- να εξηγήσουν από κοινού με ήπιο τρόπο τι συμβαίνει: ότι δηλαδή οι δύο τους δεν μπορούν να συνεχίσουν να είναι μαζί, και ότι υπάρχουν λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό, οι οποίοι θα γίνουν κατανοητοί με τον καιρό. Οι γονείς θα πρέπει να δώσουν σε αυτή την συζήτηση τη σοβαρότητα που της αρμόζει.

- ότι και οι ίδιοι νιώθουν κάποια απογοήτευση για την εξέλιξη αυτή στη σχέση τους. «Δεν επιθυμούσαμε κάτι τέτοιο, όταν πριν χρόνια ερωτευτήκαμε, παντρευτήκαμε και ύστερα αποκτήσαμε εσάς… Κρίνουμε ότι είναι προτιμότερο να ζούμε χώρια αλλά χωρίς εντάσεις, παρά μαζί και με συνεχείς διαφωνίες. Έτσι πιστεύουμε ότι θα μπορούμε να είμαστε και καλύτεροι γονείς».

- να τα διαβεβαιώσουν ότι εξακολουθούν να είναι γονείς τους όπως και πριν, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι δε θα είναι πλέον σύζυγοι, και ότι τα αγαπούν και θα είναι δίπλα τους σε κάθε χαρά ή λύπη

- να τους πουν ότι δεν είναι τα ίδια υπεύθυνα για το χωρισμό, γιατί πολλά παιδιά νιώθουν ενοχές και συνδέουν το χωρισμό των γονιών τους με κάτι που τα ίδια έκαναν (μια αταξία κ.λ.π)

- να τα ενθαρρύνουν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, και να διατυπώνουν ερωτήσεις στις οποίες οι γονείς πρέπει να προσπαθούν να δίνουν όσο το δυνατόν ξεκάθαρες απαντήσεις

- να συζητήσουν για τις αλλαγές που θα συμβούν στη ζωή τους, αφού προηγουμένως έχουν διευθετήσει πρακτικά ζητήματα: πού θα μένουν, με ποιον, πώς θα επικοινωνούν και πότε με τον γονιό που δεν μένει μαζί τους. Το παιδί έχει ανάγκη να νιώσει ότι έχει ακόμα κάποιον έλεγχο της κατάστασης, έχει ανάγκη από κάποια προβλεψιμότητα στη ζωή του, χρειάζεται λοιπόν απαραίτητα η παραπάνω πληροφόρηση και διαβεβαίωση.

- από την άλλη πλευρά, χρειάζεται προσοχή να μην υποκύπτουν σε αιτήματα των παιδιών και τους δίνουν περισσότερο έλεγχο από όσο πρέπει, όταν εκείνα θελήσουν να παρέμβουν και να ελέγξουν πολλές λεπτομέρειες στην καθημερινότητα, όπως «να έρθει την Κυριακή ο μπαμπάς» ή «να πάμε εκεί μαζί» ή «δεν θέλω αυτή την ώρα. Θέλω την άλλη…».

Οι γονείς παρακινημένοι από την ενοχή τους για το ότι πλήγωσαν τα παιδιά τους με την απόφασή τους για ένα διαζύγιο συχνά υποκύπτουν στα αιτήματα των παιδιών. Το αποτέλεσμα είναι σύγχυση και ενθάρρυνση διάφορων φαντασιώσεων για το πώς αυτά θα μπορούσαν να βοηθήσουν να αποκατασταθεί η σχέση των γονιών. Τα παιδιά έτσι αρχιζουν μια αγωνιώδη προσπάθεια να τα «ξαναφτιάξουν» στους γονείς τους.

Υπάρχει μια πολύ λεπτή ισορροπία που θα πρέπει να κρατήσουν: πρέπει να μπορούν τα παιδιά να εκφράζουν ελεύθερα τι νιώθουν και τι επιθυμούν, αλλά πρέπει επίσης να ακούσουν από τους γονείς τους ότι «οι αποφάσεις αυτές, όπως και η απόφαση για το διαζύγιο, είναι αποφάσεις των γονιών. Ξέρω ότι σε δυσαρεστούν, αλλά έτσι είναι». Ακόμα κι αν ακούγεται παράδοξο, αυτό εμποδίζει τα παιδιά να «χειρίζονται» με διάφορους τρόπους την καθημερινότητα για να φέρουν τους γονείς κοντά, και τα ωθεί να επενδύσουν το χρόνο, τη σκέψη και την ψυχική τους ενέργεια στην δική τους ζωή, στα ενδιαφέροντα και τους φίλους τους.

- Οι γονείς πρέπει να ενημερώσουν σημαντικά άλλα άτομα (δασκάλους, συγγενείς, φίλους γιατρούς κ.α) για το διαζύγιο. Να πουν στο παιδί ότι όλοι είναι ενημερωμένοι, ενθαρρύνοντας έτσι και το παιδί να χρησιμοποιήσει τους ανθρώπους στο οικείο περιβάλλον του για να συζητήσει εάν χρειαστεί.

Όλα τα παραπάνω είναι πολύ σημαντικά, ωστόσο συχνά οι γονείς ξεχνάνε ότι τα λόγια δεν φτάνουν. Στην πραγματικότητα το σημαντικότερο για ένα παιδί που βιώνει ένα διαζύγιο είναι ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς θα χειριστούν τη μεταξύ τους σχέση, και η στάση που θα κρατήσουν απέναντι στα παιδιά. Εάν υπάρχει καλή συνεργασία μεταξύ των γονιών, ένα διαζύγιο είναι ίσως λιγότερο επιβλαβές για την ψυχική υγεία ενός παιδιού από τη συνέχιση μιας συνύπαρξης που έχει συνεχή και σοβαρά προβλήματα, στα οποία εκτίθενται τα παιδιά. Είναι φυσιολογικό οι γονείς να δυσκολεύονται να χειριστούν την καινούρια κατάσταση του διαζυγίου, να είναι αμήχανοι.. Και είναι σημαντικό να αναζητούν τη βοήθεια ειδικών συμβούλων, ώστε να μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, να ελέγξουν τις αντιδράσεις τους και να αναλάβουν την ευθύνη του χωρισμού τους απέναντι στα παιδιά.

Περισσότερες πληροφορίες στο βιβλίο «Πώς να μιλήσετε σε ένα παιδί για…» από τη συγγραφική ομάδα της «Γραμμής-Σύνδεσμος», Εκδόσεις ΚΟΑΝ.

Η Τηλεφωνική Συμβουλευτική «Γραμμή-Σύνδεσμος 801 801 1177[1]» και οι κλήσεις από αρχηγούς μονογονεϊκών οικογενειών